Als gastouder werk ik vanuit de volgende kernwaarden:
-
Veilige hechting
- Oog voor de eigenheid van het kind
- Talentontwikkeling
De vier pedagogische basisdoelen van prof. J.M.A. Riksen-Walraven, zoals genoemd in de Wet Kinderopvang,
bepalen hoe ik als gastouder in de praktijk handel:
- Bieden van emotionele veiligheid
- Gelegenheid bieden voor het ontwikkelen van persoonlijke competentie
- Gelegenheid bieden voor het ontwikkelen van sociale competentie
- Overdragen van waarden en normen
Bieden van emotionele veiligheid
Het gevoel van veiligheid wordt gezien als het belangrijkste pedagogische basisdoel. Het bieden van emotionele
veiligheid is niet alleen belangrijk voor het welbevinden, het bieden van een veilig klimaat is ook een voorwaarde
voor het realiseren van de andere pedagogische basisdoelen.
Het gevoel van emotionele veiligheid draagt bij aan het ‘welbevinden’ van kinderen. Welbevinden betekent ‘het
naar je zin hebben’ of ‘je op je gemak voelen’. Als een kind zich welbevindt, zal het vol zelfvertrouwen de omgeving
gaan ontdekken, ervaringen opdoen en zich spelenderwijs gaan ontwikkelen tot, uiteindelijk, een zelfstandig en
uniek individu.
De Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow heeft de basisbehoeften van kinderen weergegeven in een piramide,
met als basis lichamelijke behoeften, zoals eten, drinken, warmte en veiligheid. De belangrijkste basisbehoeften zijn:
Lichamelijke behoeften
Behoefte aan een liefdevolle benadering
Behoefte aan veiligheid, duidelijkheid en continuïteit
De volgorde van deze basisbehoeften is niet willekeurig. Als aan de eerste behoefte niet wordt voldaan komen
kinderen niet toe aan het vervullen van de andere behoeften.
Kinderen kunnen rekenen op op mij als gastouder. Door de kleinschalige opvang zie, hoor en voel ik als gastouder snel
aan wanneer een kind mij nodig heeft. Ik reageer hier bijvoorbeeld op met een aai over de bol, een knuffel of een compliment.
Zo heb ik als gastouder daarbij oog voor de eigenheid van het kind. Als gastouder ben ik flexibel en geef ik kinderen de ruimte om
zelf te doen, zelf te ontdekken. Ook geef ik het kind de leiding in zijn of haar eigen ontwikkeling. Er is hierbij een juiste balans
tussen het zelf doen en een uitdagende, maar veilige omgeving om zich optimaal te kunnen ontwikkelen.
Binnen mijn opvang bied ik structuur en regelmaat. Kinderen geef ik houvast doordat ze weten wat er komen
gaat, alles een vaste plek heeft en ik als gastouder consequent ben in regels en gedrag. Er is veel aandacht voor
het wennen van kinderen, waarbij ze worden verwelkomd in een warm nest.
Door het unieke karakter van gastouderopvang is er voor baby’s extra aandacht. Voor de baby is dat belangrijk
omdat veilig vooral een veilige hechtingsrelatie betekent. Eén vertrouwd gezicht dat verzorgt, de fles geeft en de
baby troost als het verdrietig is. Hierdoor voelt de baby zich geborgen en kan het zich in die geborgenheid verder
ontwikkelen.
Gelegenheid bieden voor het ontwikkelen
van persoonlijke competentie
Met de ontwikkeling van persoonlijke competentie bedoelen we dat kinderen een eigen persoonlijkheid kunnen ontwikkelen, met eigen persoonskenmerken zoals veerkracht, zelfstandigheid, zelfvertrouwen en flexibiliteit. Persoonlijke
competenties die kinderen uiteindelijk in staat stellen om problemen op de juiste manier aan te pakken en zich
aan te passen aan veranderingen.Daarnaast gaat het om competenties op deze vier ontwikkelingsgebieden:
Motorische en sensomotorische ontwikkeling
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Cognitieve ontwikkeling
Spraak- en taalontwikkeling
Jonge kinderen leren door te spelen. Ze kijken naar wat anderen doen en doen dat na. Ze proberen hoe iets werkt
en leren al doende hoe het moet. En ze blijven volhouden tot het lukt. Ze ontwikkelen zich doordat ze onbewust
telkens datgene kiezen waardoor ze een volgende stap in hun ontwikkeling kunnen maken.
Als gastouder geef ik kinderen de ruimte en gelegenheid om zelf te ontdekken wat hun mogelijkheden en
onmogelijkheden zijn. Deze dynamiek van onderzoeken, ontdekken, spelen en herhalen is een belangrijk aandachtspunt in de talentontwikkeling. Als gastouder kijk ik gericht naar een kind: waar is het mee bezig, waar gaat de
aandacht naartoe en op welke manier onderzoekt het kind. Talent kan zich ontwikkelen als je het ziet en er op in gaat.
Gelegenheid bieden voor het ontwikkelen
van sociale competentie
Al vanaf de geboorte hebben kinderen interesse in hun omgeving. Naarmate kinderen
ouder worden, zoeken zij steeds meer bewust contact met elkaar. Ze hebben plezier, sluiten vriendschappen, ze
maken ruzie en ze maken het weer goed. Dat is belangrijk omdat kinderen de sociale regels zich op deze manier
eigen maken. Ze leren sociale vaardigheden zodat ze zelfvertrouwen en eigenwaarde ontwikkelen en straks in staat
zijn goed mee te komen in een maatschappij die steeds meer van ze vraagt.
Kinderen imiteren elkaar en imiteren volwassenen. Daar speel ik als gastouder op in door zelf steeds het goede
voorbeeld te laten zien en op de juiste manier te reageren op het gedrag van kinderen. Op deze manier leren
kinderen al vanaf jonge leeftijd rekening met elkaar te houden, elkaar te troosten, te helpen en conflicten op te
lossen.
Vriendschap tussen kinderen is zeer waardevol en speelt een belangrijke rol in het leven van opgroeiende kinderen.
Spel tussen vrienden is vaak van een ‘hoger’ niveau en is van grote emotionele betekenis voor kinderen. Het
aangaan van vriendschappen geeft plezier, heeft een positieve invloed op de sociale competenties en het gevoel
van eigenwaarde. Hoe kleiner het leeftijdsverschil tussen kinderen, hoe groter de kans op vriendschap.
Uit onderzoek van Elly Singer en Dorian de Haan is naar voren gekomen dat 2- en 3-jarigen gemiddeld 5 kleine
botsinkjes of irritaties, 6 meningsverschillen en 1 keer ruzie hebben per uur. De meeste conflicten duren maar kort
en lossen kinderen zelf op. Conflicten zijn een belangrijk en leerzaam onderdeel van het vrije spel van kinderen.
Kinderen leren:
- Dat ze rekening moeten houden met de wensen van andere kinderen
- Sociale en morele regels kennen en aanvoelen wat in een bepaalde situatie handig en effectief is om te
gebruiken
- Van zich afbijten, inschikken en oplossingen zoeken die voor iedereen aanvaardbaar zijn
Als gastouder ben ik in mij gedrag een voorbeeld voor de kinderen. Ik ben vriendelijk, luister naar de kinderen
en kinderen worden zoveel mogelijk door mij met elkaar in contact gebracht. Als gastouder zorg ik dat er een fijne sfeer
heerst en er altijd positief wordt gecommuniceerd: benoemen wat er goed gaat en welk gedrag ik graag wil zien. Dit doe ik door goed te observeren, complimentjes te geven over de dingen die goed gaan en bij te
sturen waar nodig. Kinderen worden niet alleen gelaten in het oefenen, ik ben op de zijlijn aanwezig en
verrijk het spel daar waar nodig.
Als kinderen ouder worden, gaan ze meer onderlinge verschillen ervaren en hun onderlinge prestaties met elkaar
vergelijken. Als gastouder leer ik de kinderen dat iedereen erbij hoort en dat juist onderlinge verschillen ons leven zo
mooi maken. Ik heb oog voor de eigenheid van ieder kind en kan, door het bieden van verschillende
soorten activiteiten, juist dát naar boven halen dat nodig is om ieder kind te laten stralen!Overdragen van waarden en normen
Als kinderen opgroeien en de wereld groter wordt, neemt hun zelfstandigheid toe. Ze gaan naar school en de sportclub en gaan steeds meer een eigen mening vormen. Kortom, ze gaan deel uitmaken van onze samenleving. We
willen graag dat kinderen opgroeien tot zelfstandige, actieve volwassenen die verantwoordelijkheid kunnen én willen
nemen voor hun eigen gedrag en hun omgeving, en een positieve bijdrage leveren aan de samenleving als geheel.
Als gastouder geef ik zelf het goede voorbeeld en ben ik mezelf bewust dat de eigen rol van het kind erg belangrijk is. Ik geef de kinderen, zodra het kan, een stem en laten hen meedenken waar dat mogelijk is. Ik zorg voor structuur zodat
kinderen de regels leren kennen, waarbij grenzen respectvol, tactvol en doortastend worden aangegeven.
Gastouderopvang is een unieke manier van opvang. Het onderscheidt zich door kleinschaligheid en daarmee is het
voor ouders mogelijk om als opvoedpartners samen op te trekken. Als gastouder heb ik oog voor de eigenheid van
het kind, geef ik kinderen de ruimte en geef ik kinderen mee dat iedereen erbij hoort, ongeacht achtergrond.
